Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Πολλοὶ ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς, δυστυχῶς, ἔχουμε πέσει στὴν πλάνη νὰ πιστεύουμε ὅτι εἴμαστε πνευματικοὶ ἄνθρωποι καὶ καλύτεροι ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Ἔχοντας, λοιπόν, πιστέψει αὐτό, μὲ κάποιο πνεῦμα ἀνωτερότητας ἀσχολούμαστε καὶ ἐξετάζουμε προσεκτικὰ τὶς διεθνεῖς ὑποθέσεις, ἐνημερώνουμε τοὺς συνανθρώπους μας γιὰ ὅ,τι κακὸ πρόκειται νὰ ἔρθει, καὶ ψάχνουμε τὴν παραμικρὴ εὐκαιρία νὰ παρουσιασθοῦμε ὡς ὁμολογητὲς καὶ ἀγωνιστὲς γιὰ νὰ κερδίσουμε τὶς ἐντυπώσεις. Καὶ ἂν μᾶς ρωτήσει κάποιος: «ἀδελφέ, πόσες φορὲς τὴν ἡμέρα διαβάζεις τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ, τὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο;», ἡ ἀπάντηση εἶναι: «καμία». Κι ὅμως, ἀγαπητοί, αὐτὸ ποὺ πραγματικὰ θὰ ὠφελήσει τὴν ψυχή μας εἶναι αὐτὸ στὸ ὁποῖο πολλοὶ δὲν δίνουν σημασία, τὸ Εὐαγγέλιο. Σίγουρα εἶναι καλὸ νὰ ἐνημερωνόμαστε γιὰ τὸ τὶ γίνεται στὸν κόσμο, διότι εἴμαστε κάτοικοι αὐτοῦ τοῦ κόσμου, πάντα ὅμως τηρῶντας τὸ μέτρο καὶ θέτοντας τὶς προτεραιότητες.
Προτεραιότητα γιὰ ἐμᾶς τοὺς Χριστιανοὺς εἶναι νὰ ἀγωνιζόμαστε νὰ ἀρέσουμε σὲ Ἐκεῖνον, νὰ ἀγωνιζόμαστε νὰ γίνουμε ἀληθινὰ Χριστιανοί. Σήμερα, ὁ Χριστὸς στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα μὲ μόλις λίγες φράσεις μᾶς δίδαξε τὴν οὐσία τῆς πίστης μας. Ἀλήθεια, ἐμεῖς ποὺ διαβάζουμε πλήθη βιβλίων, ἢ ἀκοῦμε ὁμιλίες καὶ ἀναλύσεις στὸ διαδίκτυο, σὲ αὐτὲς τὶς λίγες φράσεις τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔχουμε δώσει σημασία; Πολὺ δὲ περισσότερο, τὶς ἔχουμε ἐφαρμόσει; Αὐτὰ τὰ λιγοστὰ λόγια εἶναι ἕνας πολύτιμος καθρέφτης ἀπὸ τὸν ὁποῖο μποροῦμε νὰ διακρίνουμε ἂν εἴμαστε ἀληθινοὶ Μαθητὲς Ἐκείνου. Τί μᾶς λέει, λοιπόν;
«Καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως». Αὐτὸ ποὺ θέλετε νὰ σᾶς κάνουν, αὐτὸ νὰ κάνετε κι ἐσεῖς. Ὑπάρχει πιὸ σοφὸς καὶ δίκαιος νόμος ἀπὸ αὐτόν; Θέλεις, ἀδελφέ μου, νὰ σὲ βρίζουν, νὰ σὲ συκοφαντοῦν, νὰ σὲ ζηλεύουν, νὰ σὲ ὑποτιμοῦν, νὰ σὲ κρίνουν; Ὄχι. Γιατί δὲν τὰ θές; Γιατὶ δὲν εἶναι ἠθικὰ ὅλα αὐτά. Τότε, οὔτε ἐσὺ μὴν τὰ κάνεις στὸν ἀδελφό σου, οὔτε στὸν πατέρα σου, σὲ κανέναν. Βάλε τὸν ἑαυτό σου στὴν θέση ἐκείνου ποὺ θὰ ἤθελες νὰ πληγώσεις, καὶ ἴσως εὐαισθητοποιηθεῖς καὶ δὲν τὸ κάνεις. Ὅλη ἡ σοφία τοῦ κόσμου περικλείεται μέσα σὲ αὐτὴ τὴν ἐντολή, ἡ ὁποία εἶναι τὸ μέτρο τῆς δικαιοσύνης. Ἂν μέσα σὲ μία κοινωνία οἱ ἄνθρωποι ἐφάρμοζαν τὴν ἐντολὴ αὐτή, δὲν θὰ ὑπῆρχε κακία, ἀχαριστία, κλοπή, δόλος, φθόνος καὶ φόνος. Γιὰ νὰ γίνει κάτι τέτοιο πραγματικότητα, μὴν περιμένουμε νὰ κάνουν τὴν ἀρχὴ ὅλοι οἱ ἄλλοι. Τὴν ἀρχὴ ὀφείλω νὰ τὴν κάνω ἐγώ, δηλαδὴ ὁ καθένας. Καὶ ἂν ἕνα μόλις πρόσωπο καταφέρει νὰ βάλει στὴ ζωή του αὐτὴ τὴν ἀρχή, στοχεύοντας στὴν ἕνωσή του μὲ τὸν Θεό, τότε θὰ μπορέσει νὰ μεταμορφώσει ὁλόκληρη κοινωνία.
Ἀλήθεια, ἀμέτρητοι ἄνθρωποι σοφοὶ κι ἐπιστήμονες πέρασαν ἀπὸ αὐτὸν τὸν κόσμο. Ποιός, ὅμως, κατάφερε νὰ δώσει θεραπεία στὸν πόνο τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἄδικα ὑπέφεραν, ποὺ ἄδικα διώχθηκαν, ποὺ ἄδικα κλείσθηκαν στὴ φυλακή, ποὺ τοὺς σκότωσαν ἀγαπημένα πρόσωπα, ἢ ἀκόμα ποὺ ἄδικα καταδικάσθηκαν σὲ θάνατο; Ἡ σοφία αὐτοῦ τοῦ κόσμου καὶ ἡ ἀνθρώπινη λογικὴ ὁρίζει τὴν ἐκδίκηση γιὰ νὰ ἀποκατασταθεῖ τὸ δίκαιο μέσα ἀπὸ τὴν τιμωρία. Μὲ ἄλλα λόγια, ὁ κόσμος, διακηρύσσει: «μισοῦμε τοὺς ἐχθροὺς καὶ ἀγαποῦμε τοὺς φίλους». Ἔτσι, ὅμως, ποιά ἡ διαφορὰ τῶν εὐσεβῶν ἀπὸ τοὺς ἀσεβεῖς; Ὁ Χριστός, ἀπέναντι σὲ αὐτὸν τὸν ἀνθρώπινο κανόνα, προτάσσει τὸ πιὸ ἐπαναστατικὸ κήρυγμα: «νὰ ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθρούς σας, νὰ εὐεργετεῖτε ὅσους σᾶς κάνουν κακό». Ἡ ἀγάπη καὶ ἡ εὐεργεσία στοὺς ἐχθροὺς εἶναι σφραγίδα Χριστοῦ. Γιὰ αὐτή του τὴν ἰδιότητα διαφέρει ὁ Χριστιανὸς ἀπὸ τὸν ὑπόλοιπο κόσμο. Ἀπὸ τὴν ἐφαρμογὴ αὐτῆς τῆς ἐντολῆς ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος πιστεύει στὸν Χριστὸ βγαίνει πάντα νικητής, διότι ἡ ἀκεραιότητα καὶ ἡ μεγαλοψυχία εἶναι μεγάλη νίκη ποὺ κάνει τὸν ἐχθρὸ νὰ αἰσθάνεται ἡττημένος, ἐνῶ σὲ ἄλλες περιπτώσεις μπορεῖ μέχρι καὶ νὰ τὸν σωφρονίσει.
Ἀναρωτήθηκα παραπάνω ποιὸς ἔδωσε γιατρειὰ στὸν ἀνθρώπινο πόνο τῆς ἀδικίας. Μόνο ὁ Χριστός! Ἄνθρωποι ἀδικημένοι ἀποφάσισαν νὰ ἀφήσουν πίσω τὴν ἀρχικὴ ὀργή τους (διότι ἡ ὀργὴ δὲν φέρνει λύση, παρὰ μόνο περισσότερη ὀργή) καὶ ὄχι μόνο ἀπάλυναν τὸν πόνο τους, ἀλλὰ ἔγιναν καὶ πιὸ δυνατοὶ ὅταν συγχώρεσαν τὸν ἐχθρό τους καὶ ἔφτασαν στὸ σημεῖο νὰ τὸν ἀγαπήσουν. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ δέχθηκαν πλούσια τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή τους καὶ θεώρησαν ὅλες τὶς ἀδικίες καὶ δυσκολίες ποὺ ὑπέφεραν ὡς εὐλογία Θεοῦ. Ἄλλωστε, ὅταν ὁ ἄνθρωπος παίρνει στὰ χέρια του τὴν εὐθύνη ἀπονομῆς τῆς δικαιοσύνης μὲ τὴν αὐτοδικία, οὐσιαστικὰ ἀφήνει τὸν Θεὸ στὴν ἄκρη.
Ἀναφορὰ στὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο γίνεται καὶ στὸν δανεισμό, μέσα ἀπὸ τὴν ὁποία ὁ Χριστὸς θέλει νὰ μᾶς διδάξει τὴν ἀκτημοσύνη καὶ τὴν ἐλευθερία τῆς ψυχῆς, λέγοντας: «ἂν δανείζετε μόνο σὲ ἐκείνους ἀπὸ τοὺς ὁποίους περιμένετε νὰ λάβετε τὰ ἴσα, τί κερδίζετε γιὰ τὴν ψυχή σας;». Ἡ πράξη τοῦ δανεισμοῦ ἀποτελεῖ ἐλεημοσύνη, ὅπως καὶ ἡ εὐεργεσία ἀποτελεῖ ἔνδειξη ἀγάπης ὅταν δὲν ἀναμένουμε τὴν ἀνταπόδοση, διότι δανεισμὸς καὶ ἀγάπη ποὺ βασίζονται στὸ συμφέρον καὶ ὄχι στὴ θυσία, εἶναι πλαστὰ στοιχεῖα. Ὁ Χριστὸς θυσιάσθηκε γιὰ ἐμᾶς μὴν περιμένοντας ἀνταπόδοση.
Θὰ ρωτήσει κανεὶς δικαιολογημένα: «ἂν ἐμεῖς δὲν περιμένουμε κάποια ἀνταπόδοση, τότε γιατί νὰ θυσιασθοῦμε ἀγαπῶντας τοὺς ἐχθρούς μας καὶ δανείζοντας χωρὶς νὰ λαμβάνουμε;». Εἶναι ἀπόλυτα φυσικὸ ὁ ἄνθρωπος νὰ μὴν ξεκινᾶ κάτι ἂν δὲν ἐλπίζει ὅτι θὰ κερδίσει καὶ ὁ ἴδιος. Ἡ ἀγάπη στὸν ἐχθρὸ καὶ ὁ δανεισμὸς στοὺς πτωχούς, οὐσιαστικὰ ἡ ἐλεημοσύνη, εἶναι μεγάλος ἀγώνας καὶ ὅπως κάθε ἀγώνας, ἔτσι καὶ αὐτὸς ἔχει κάποιο βραβεῖο. Μᾶς τὸ ἀναφέρει ξεκάθαρα ὁ Χριστός: «ἂν κάνετε αὐτά, ὁ μισθός σας θὰ εἶναι μεγάλος καὶ θὰ γίνετε υἱοὶ τοῦ Ὑψίστου». Ἂν, λοιπόν, ἑμεῖς γίνουμε παιδιὰ τοῦ Θεοῦ, ποιόν ἢ τί θὰ φοβηθοῦμε; Κανέναν καὶ τίποτα, διότι μᾶς προστατεύει ὁ Οὐράνιος Πατέρας μας.
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί,
Ὅταν ὁ Κύριος λέει ὅτι εἴμαστε τὸ «ἀλάτι τῆς γῆς», τὸ λέει γιατὶ ὁ ἀληθινὸς Χριστιανὸς ἔχει ὡς βίωμα τὴν ἀγάπη στοὺς ἐχθρούς, τὴν εὐεργεσία στοὺς κακοὺς καὶ τὸν δανεισμὸ στοὺς πτωχοὺς μὲ ἀπόλυτη ἀνιδιοτέλεια καὶ αὐταπάρνηση. Αὐτὲς οἱ πράξεις διατηροῦν τὸ ἀλάτι ποὺ θὰ κάνει νόστιμες τὶς ζωὲς τῶν συνανθρώπων μας, καὶ τῶν ἐχθρῶν μας ἀκόμα. Δίχως αὐτὲς τὶς πράξεις, τὸ ἀλάτι χάνει τὴν οὐσία του, δηλαδὴ μένει μόνο στὸ ὄνομα «ἀλάτι» καὶ εἶναι οὐσιαστικὰ ἄχρηστο καὶ δὲν μπορεῖ νὰ προσφέρει τὶς καλές του ἰδιότητες. Ἂς ἀγωνισθοῦμε νὰ συντηρήσουμε, κάνοντας πράξη ὅσα ἀκούσαμε σήμερα, τὸ πολύτιμο ἀλάτι τῆς ψυχῆς μας.
Μετ’ εὐχῶν,
ὁ Ἐπίσκοπός σας,
† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος
