«Δίκαιοι εἰς τὸν αἰῶνα ζῶσι καὶ ἐν Κυρίῳ ὁ μισθὸς αὐτῶν». Τοῦτα τὰ λόγια εἶχε βαθιὰ χαραγμένα στὴν ἁγνὴ καρδιά του ὁ πρῶτος Κυβερνήτης αὐτοῦ τοῦ πληγωμένου τόπου, τῆς γλυκιᾶς μας Πατρίδας· ἐκεῖνος ποὺ στὴ συνείδηση τοῦ εὐλογημένου μας λαοῦ κατέκτησε κορυφαία θέση, ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας.
Οἱ γραμμὲς αὐτὲς ἀποτελοῦν ἕναν ἐλάχιστο φόρο τιμῆς στὴν ἱερὴ μνήμη του. Συνιστοῦν, ἁπλῶς, μία μικρὴ κατάθεση καρδιᾶς γιὰ τὸν μεγάλο αὐτὸν ἄνδρα.
Ἀπὸ τὰ βρεφικά του ἔτη, ὁ Ἰωάννης ποτίσθηκε μὲ τὰ ζωήρυτα νάματα τῆς ὀρθοδόξου πίστεως και αναδείχθηκε δένδρον εὔκαρπον, ἄμπελος εὐκληματοῦσα.
Γόνος πολύτεκνης, πλούσιας οἰκογένειας, ἔμαθε νὰ ζεῖ τὴν ζωή του μὲ τὴν δικαιοσύνη ποὺ μᾶς δίδαξε ὁ νοητὸς Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης, Χριστός. Ἤθελε ὅλοι νὰ μετέχουν τῶν ἀγαθῶν καὶ ἡ ἔννοια τοῦ ἀτομισμοῦ ἦταν κάτι ὄχι ἁπλῶς ξένο γιὰ αὐτόν, ἀλλὰ κάτι ἀπόλυτα ἀποκρουστικὸ καὶ μισητό. Ἄσκησε τὴν ἰατρικὴ ἐμπνεόμενος ἀπὸ τὸ παράδειγμα τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων. Δὲν ζήτησε «φακελάκια». Ἀντιθέτως, πολλὲς φορὲς ἅπλωσε τὸ χέρι τῆς ἐλεημοσύνης γιὰ νὰ προσφέρει βοήθεια στοὺς ἀναγκεμένους ἀδελφούς. Ἀκόμη καὶ ὅταν ἔφθασε στὸ ὕπατο ἀξίωμα τῆς Ἑλλάδας, γενόμενος πρῶτος Κυβερνήτης τοῦ νεοσύστατου Ἑλληνικοῦ Κράτους, ἄσκησε τὴν πολιτικὴ ἀφιλοκερδῶς καὶ τὸ ἴδιο ἐπιζητοῦσε ἀπὸ τοὺς στενούς του συνεργάτες. Ἤλπιζε νὰ λάβει ἀπὸ τὸν Κύριο τὸν μισθό του.
Ὅπως συμβαίνει σὲ κάθε ἄνθρωπο ποὺ ὑψώνει τὴ σημαία τῆς δικαιοσύνης καὶ προσκρούει στὶς ἀνομίες τῶν ἀδίκων, ἄνθρωποι ἰδιοτελεῖς συσπειρώθηκαν καὶ εἶπαν μεταξύ τους: «ἐνεδρεύσωμεν τὸν δίκαιον ὅτι δύσχρηστος ἡμῖν ἐστὶ καὶ ἐναντιοῦται τοῖς ἔργοις ἡμῶν […] θανάτῳ ἀσχήμονι καταδικάσωμεν αὐτόν».
Κάποιοι ποὺ ἔβλεπαν τὰ συμφέροντά τους νὰ ἀπειλοῦνται ἀπὸ τὴν δίκαιη πολιτικὴ τοῦ Κυβερνήτη, θέλησαν νὰ τὸν θανατώσουν. Ἡ ἀγνωμοσύνη, ὁ φθόνος, τὸ μίσος μίας μερίδος ἀνθρώπων ἐναντίον του εἶχε γίνει γνωστό. Τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1931, ὁ ἴδιος ὁ Κυβερνήτης γνώριζε ὅτι ἐντεταλμένα χέρια φονιάδων θὰ ἔπεφταν καταπάνω του νὰ τὸν ἐξαφανίσουν. Παρ’ ὅλα αὐτά, δὲν εἶχε συσπειρώσει γύρω του ὁμάδα φρουρῶν, οὔτε ὀπαδῶν. Εἶχε βαθιὰ συναίσθηση ὅτι τὸν δίκαιο καὶ νὰ τὸν σκοτώσεις, τὴν ψυχή του δὲν μπορεῖς νὰ τὴν πάρεις, τὸ ὄνομά του δὲν μπορεῖς νὰ τὸ σβήσεις, καθὼς οἱ δίκαιοι εἰς τὸν αἰῶνα ζῶσι.
Ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία ὅπου, σὰν σήμερα, 27 Σεπτεμβρίου, Κυριακὴ ἡμέρα, ὁ Κυβερνήτης πῆγε νὰ ἐκκλησιασθεῖ καὶ νὰ κοινωνήσει, ἑλληνικὰ χέρια πατριδοκτόνων ἀνδρῶν τὸν σκότωσαν, στερῶντας τὴν πολιτεία ἀπὸ τὴν σοφὴ κεφαλή της.
Τί κατάφεραν οἱ δολοφόνοι; Εἴδαμε τὶ ἀκολούθησε τὸν θάνατο τοῦ δικαίου: βαυαροκρατία, σταδιακὴ ἀποκαθήλωση τῶν ἀξιῶν, διόγκωση τῆς παρανομίας, διαιώνιση τῆς δουλείας στὶς ξένες δυνάμεις, κλπ, κλπ.
Ἂς χαίρονται τὰ ἀποτελέσματά τῶν πράξεών τους οἱ ὑπαίτιοι, ἀλλὰ καὶ οἱ διαχρονικοὶ θύτες τῶν δικαίων, ζῶντες καὶ πεθαμένοι. «Τὸ μνημόσυνον αὐτῶν ἀπώλετο μετ’ ἤχου», ἀναφέρει ὁ ψαλμωδός.
Ἡ λοιπὴ Εὐρώπη κοίταξε νὰ ὠφεληθεῖ ἀπὸ τὴν σοφία τοῦ Ἕλληνα Καποδίστρια. Ἡ Ἑλλάδα, δυστυχῶς, δὲν εἶχε αὐτὴ τὴν τύχη. Ἡ μισαδελφία κάποιων φθηνῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ τὰ συμφέροντα τῶν δήθεν συμμάχων, τῆς στέρησαν πολὺ νωρὶς αὐτὴ τὴν εὐκαιρία.
Εὐχή μας ὁ μακαριστὸς «Ἅγιος τῆς πολιτικῆς», Ἰωάννης Καποδίστριας, ὁ ὁποῖος πλέον ἀπολαμβάνει τὸν μισθό του παρὰ Κυρίου, νὰ ἱκετεύει τὸν Θεὸ μήπως καὶ νέοι Καποδίστριες ἀναδειχθοῦν καὶ θέσουν τὴν Ἑλλάδα τῶν φώτων στὴ θέση ποὺ τῆς ἀξίζει.
† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος
