Ἐν Ἀθήναις, 28-03/11-04-2020
Σεβασμιώτατοι καὶ Θεοφιλέστατοι ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Πανοσιολογιώτατοι καὶ Αἰδεσιμώτατοι Ἀδελφοὶ καὶ Πατέρες·
Xάρις καὶ εἰρήνη παρὰ Κυρίου τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν!
Ἐν ὄψει τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Ἑβδομάδος καὶ δεδομένων τῶν δυσχεριῶν εἰς τὸ Ποιμαντικὸν ἔργον ἁπάντων ἡμῶν, ἕνεκα τῆς δημιουργηθείσης ἐκρύθμου καταστάσεως ἐκ τῆς πανδημίας τοῦ Κορωνοϊοῦ καὶ τῶν σχετικῶν μέτρων τῆς ἑλληνικῆς πολιτείας, ἀπευθυνόμεθα εἰς ἕνα ἕκαστον ἐξ Ὑμῶν δίδοντες γενικὰς κατευθύνσεις περὶ τοῦ πρακτέου. Ὡς γνωστὸν εἴχομεν ὑποβάλει εἰς τὸ Ὑπουργεῖον Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων ἀπὸ 14/27-3-2020 Ὑπόμνημα αἰτημάτων, ἐκ τῶν ὁποίων ἕτερα μὲν ἱκανοποιήθησαν, ἕτερα ὅμως ὄχι.
1) Ὡς ἐκ τούτου, λοιπόν, ἐπετράπη ἡ νόμιμος τέλεσις τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν καὶ Θείων Λειτουργιῶν κεκλεισμένων τῶν θυρῶν παρουσίᾳ μόνον τοῦ ἀναγκαίου προσωπικοῦ τῶν Ἱερῶν Ναῶν (Ἱερέως, Ἱεροψαλτῶν καὶ Νεωκόρου ἤτοι 4 προσώπων) εἰς ἅπαντας τοὺς Ἱεροὺς Ναούς. Εἰς τοὺς Μητροπολιτικοὺς (Καθεδρικούς) Ἱεροὺς Ναοὺς ἐπιτρέπεται ἡ ἐπιπλέον παρουσία ἑτέρων δύο (λ.χ. Ἐπισκόπου καὶ Διακόνου, ἢ ἐν γένει δύο ἄλλων κληρικῶν), ἤτοι συνολικῶς 6 προσώπων. Τοῦτο δέον ὅπως τηρῆται προσεκτικῶς, διότι ὁ νόμος καθιστᾶ ὑπευθύνους τῆς τηρήσεως τῶν ἀνωτέρῳ τοὺς Θρησκευτικοὺς λειτουργοὺς (Ἀρχιερεῖς καὶ Ἱερεῖς).
2) Ἐπετράπη καὶ εἶναι νόμιμος καὶ ἡ διαδικτυακή μετάδοσις τῶν Λειτουργιῶν καὶ Ἀκολουθιῶν, πέραν τῆς τηλεοπτικῆς καὶ τῆς ραδιοφωνικῆς. Εἰς τὴν περίπτωσιν ταύτην ἐπιτρέπεται ἡ παρουσία καὶ τῶν ἀπολύτως ἀναγκαίων μελῶν τοῦ τεχνικοῦ συνεργείου τῆς ἀναμεταδόσεως, τὰ ὁποῖα δὲν πρέπει νὰ ὑπερβαίνουν τὰ 4 πρόσωπα.
3) Ἐπετράπη καὶ εἶναι νόμιμος ἡ τέλεσις Λειτουργιῶν καὶ Ἀκολουθιῶν εἰς τὰς Ἱερὰς Μονὰς ὑπὸ τῶν Ἀδελφοτήτων, ἀλλὰ ἄνευ ἐπισκεπτῶν καὶ παρουσίᾳ ἕως 10 μελῶν τῶν Ἀδελφοτήτων. Δυστυχῶς, δὲν εἶναι κατανοητὸν διατὶ ἐτέθη τοῦτος ὁ ἀριθμητικὸς περιορισμὸς εἰς τὰ μέλη τῶν Ἀδελφοτήτων, τὰ ὁποῖα μετέχουν εἰς τὰς λατρευτικὰς συνάξεις, ἐνῷ ὅλην τὴν ὑπόλοιπον ἡμέραν εὑρίσκονται ἅπαντες ὁμοῦ εἰς τὴν κοινὴν τράπεζαν καὶ τὰ διακονήματα. Ἄλλωστε ὑπάρχουν καὶ μέλη τῆς Ἀδελφότητος τὰ ὁποῖα συνήθως ἀσχολοῦνται καὶ εἰς ἄλλας διακονίας, ἤ παραμένουν εἰς παρακειμένους χώρους τοῦ κυρίως Ναοῦ, ὡς εἰς Παρεκκλήσια, καὶ δύνανται νὰ συμμετέχουν κατὰ τὸν τρόπον τοῦτον. Συνεπῶς, ἡ τήρησις αὐτοῦ τοῦ παραδόξου μέτρου δὲν παρουσιάζει ἰδιαίτερον πρόβλημα ἐκ μέρους τῶν Ἱερῶν Μονῶν τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν.
4) Δυστυχῶς, δὲν συμπεριελήφθη ἡ πρόβλεψις εἰς τοὺς νομίμους λόγους ἐξόδου ἀπὸ τὰς κατοικίας τῶν πολιτῶν ἡ δυνατότης τῶν πιστῶν διὰ μετάβασιν εἰς τοὺς Ναοὺς διὰ τὴν ἀτομικὴν προσευχὴν αὐτῶν πρὸς πνευματικὴν καὶ ἠθικήν των ἐνίσχυσιν. Ἐπιμένομεν ὅτι τὸ αἴτημα τοῦτο εἶναι δίκαιον καὶ ἐφ᾽ ὅσον τηροῦνται τὰ προβλεπόμενα μέτρα ὑγιεινῆς διὰ μετάβασιν καὶ εἰς ἄλλους χώρους (ὑπεραγορὰς καὶ λαϊκὰς ἀγοράς, τραπεζικὰ ὑποκαταστήματα κ.λπ.), οὐδεὶς κίνδυνος ὑφίσταται διὰ τὴν δημοσίαν ὑγείαν. Ἐλπίζομεν ὅτι ἡ κυβέρνησις θὰ λάβῃ τοῦτο ὑπ᾽ ὄψιν αὐτῆς, ὥστε νὰ ἱκανοποιηθῇ προσεχῶς.
5) Δυστυχῶς, δὲν ἐγένετο δεκτὸν τὸ αἴτημα ἡμῶν ὥστε κατὰ τὴν Μεγάλην Ἑβδομάδα καὶ τὴν Ἁγίαν Ἀνάστασιν, νὰ ἐπιτραπῇ ἡ ἔστω ἐκ περιτροπῆς, ἐπ’ ὀλίγον διάστημα χρόνου, ἀνὰ ὁμάδας τῶν 10 ἀτόμων, μετάβασις καὶ παρουσία τῶν πιστῶν ἐντὸς τῶν Ναῶν, τῶν λοιπῶν ἱσταμένων ἐκτὸς τῶν Ναῶν, εἰς ἀπόστασιν 2 μέτρων μεταξύ των καὶ ἀκροωμένων ἀπὸ μεγαφώνων τὰς Ἱερὰς Ἀκολουθίας, ἐπ’ εὐθύνῃ τῶν ἐπιτετραμένων τῶν Ἱερῶν Ναῶν. Διαπιστώνομεν ὅτι τοῦτο τὸ μέτρον ἐφαρμόζεται ἐπιτυχῶς εἰς ἄλλα Ὀρθόδοξα κράτη, ὅπως λ.χ. εἰς τὴν Γεωργίαν, καὶ ἐλπίζομεν ὅτι θὰ παραδειγματισθῇ ἐκ τούτου προσεχῶς καὶ ἡ ἑλληνικὴ κυβέρνησις.
6) Κατόπιν πάντων τούτων, καλοῦνται οἱ Κληρικοὶ τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν νὰ εἶναι ἰδιαιτέρως προσεκτικοὶ εἰς τὴν τήρησιν τῶν καθηκόντων αὐτῶν βάσει τῶν ἰσχυόντων ἐν Ἑλλάδι, ὑπὸ τὴν πλήρη καὶ ἀποκλειστικὴν εὐθύνην των πρὸς ἀποφυγὴν ἐπικινδύνων περιπλοκῶν δι’ αὐτοὺς καὶ τοὺς περὶ αὐτῶν, νὰ ἀπευθύνωνται δὲ εἰς τοὺς κατὰ τόπους Ἀρχιερεῖς αὐτῶν διὰ περαιτέρω διευκρινίσεις καὶ ὁδηγίας, ὥστε νὰ ἐπιτελοῦν τὰ καθήκοντά των κατὰ τὸν καλύτερον τρόπον ἐπ᾽ ὠφελείᾳ τοῦ ποιμνίου. Μὴ λησμονῶμεν ὅτι δὲν εἴμεθα μονάδες, ὥστε νὰ δρῶμεν κατὰ τὸ δοκοῦν συμφώνως πρὸς τὰς ἀπόψεις καὶ ἐπιθυμίας ἡμῶν, ἔστω φαινομενικῶς καλὰς καὶ ἀξιεπαίνους, ἀλλὰ μέλη τοῦ εὐρυτέρου συνόλου τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν, αἱ δὲ πιθαναὶ προσωπικαὶ περιπλοκαὶ ἐκ τῆς διαφοροποιήσεως ἐπὶ τῶν ἀνωτέρω αἱ ἐπισείουσαι αὐστηροτάτας κυρώσεις, θὰ πλήξουν ἡμᾶς ἅπαντας, ὡς καὶ τὴν Ἐκκλησίων ἡμῶν τῶν Γνησίων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, τὴν ὁποίαν ὀφείλομεν πάντες νὰ ὑπηρετήσωμεν μὲ τὴν μεγαλυτέραν προσοχήν, διάκρισιν καὶ ζῆλον ἐν ἐπιγνώσει.
Ἐπὶ τούτοις, διατελοῦμεν εὐχόμενοι ὑπὲρ τῆς ἄνωθεν ἐνδυναμώσεως Ὑμῶν τε καὶ τοῦ θεοφιλοῦς Ποιμνίου ἡμῶν, κατὰ τὸν Γολγοθᾶν τῆς παρούσης περιστάσεως, εἰς τὴν ὁποίαν παραχωρήσει Θεοῦ περιήλθομεν, ἡ δὲ δοκιμασία νὰ παρέλθῃ συντόμως θείᾳ χάριτι καὶ εὐλογίᾳ!
Καλὴν Ἀνάστασιν!
Διὰ τὴν Ἱερὰν Σύνοδον
Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος
† Ὁ Ἀθηνῶν Καλλίνικος
