Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τὴν μνήμη τοῦ Γενεθλίου τοῦ Τιμίου καὶ Ἐνδόξου Προφήτου, Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου, γεγονὸς τὸ ὁποῖο, γιὰ ἄλλη μία φορὰ στὴν ἱστορία, ἔρχεται νὰ μᾶς ὑπενθυμίσει ὅτι ὁ Θεός μας εἶναι Παντοδύναμος καὶ Κτίστης τῆς κτίσεως. Καθώς, λοιπόν, εἶναι ὁ Κτίστης, Ἐκεῖνος εἶναι ποὺ ὁρίζει τὴν κτίση καὶ πολλὲς φορές, ὅταν τὸ θέλει, ἀλλάζει τὴν φυσικὴ τάξη τῶν πραγμάτων.
Τὴν ἐποχὴ ποὺ βασιλέας τῆς Ἰουδαίας ἦταν ὁ Ἡρώδης, ζοῦσε στὴν Ἰουδαία ἕνα ζεῦγος πιστὸ στὸν Θεὸ καὶ ἀφιερωμένο στὴν ὑπηρεσία Του· ὁ ἱερεὺς Ζαχαρίας καὶ ἡ Ἐλισάβετ. Οἱ εὐλαβεὶς αὐτοὶ ἄνθρωποι, παρὰ τὶς ἐπάλληλες προσπάθειές τους, δὲν μποροῦσαν νὰ ἀποκτήσουν παιδί. Στὶς ἡμέρες μας, τὸ νὰ μὴν ἀποκτήσει παιδὶ ἕνα ἀνδρόγυνο, εἶναι βέβαια κάτι ποὺ προκαλεῖ τὴν κατ’ ἄνθρωπον θλίψη γιὰ τὴν μὴ δημιουργία ἀπογόνου καὶ διαδοχὴ τοῦ γένους. Ἡ γυναίκα στενοχωρεῖται ὅτι δὲν θὰ ἀπολαύσει τὴν μεγάλη εὐλογία καὶ χαρὰ τῆς μητρότητας, ὁ δὲ ἄνδρας ὅτι δὲν θὰ δεῖ ἐκπληρωμένο τὸν στίχο ἐκεῖνο τοῦ Δαυὶδ, τὸν ὁποῖο ἄκουσε κατὰ τὴν ὥρα τοῦ γάμου του: «οἱ υἱοί σου ὡς νεόφυτα ἐλαιῶν κύκλῳ τῆς τραπέζης σου». Ἔτσι ἔχει τὸ πράγμα στὴν ἐποχή μας. Στὴν ἐποχή, ὅμως, τοῦ Ζαχαρία καὶ τῆς Ἐλισάβετ, ἡ ἀτεκνία, μαζὶ μὲ τὴν ὀδύνη, προξενοῦσε καὶ ὄνειδος, δηλαδὴ ντροπή. Ἡ κοινωνία, ἀδύναμη νὰ στηρίξει μὲ λόγια παρηγοριᾶς τὸν πονεμένο ἄνθρωπο, ἀδύναμη ἀκόμη καὶ οὐδέτερη νὰ σταθεῖ ἀπέναντί του, δὲν τὸ εἶχε σὲ τίποτα νὰ θεωρεῖ τὴν ἀτεκνία κατάρα καὶ μεγάλη ντροπὴ εἰδικὰ γιὰ τὴν γυναίκα, φορτώνοντας ἔτσι μὲ ἕνα ἀκόμη βαρίδι τὶς πλάτες τοῦ ἀνδρογύνου.
Ἡ ζωὴ γιὰ τοὺς δικαίους Ζαχαρία καὶ Ἐλισάβετ πέρασε. Τὰ χρόνια τῆς νεότητος εἶχαν παρέλθει. Ἂν ἕνα θαῦμα ἐπρόκειτο νὰ γίνει ἀπ΄ τὰ ἀνέλπιστα καὶ νὰ ἀποκτήσει τὸ ζευγάρι παιδί -δεκάδες εἶναι ἄλλωστε τέτοια συμβάντα, ἀκόμη καὶ στὴ σύγχρονη ἐποχή- ἕνα τέτοιο θαῦμα λογικὰ θὰ γινόταν τὴν περίοδο τῆς νεότητας, ποὺ πέρασε γιὰ τὸ εὐλαβὲς ζεῦγος. Καὶ ἐδὼ ἔρχεται ἡ ἀντίρρηση: γιατί ἕνα τέτοιο θαῦμα μόνο στὴν νεανικὴ περίοδο; Μήπως ὁ Θεὸς ποὺ δύναται νὰ κάνει τὸ θαῦμα καὶ νὰ καταργήσει τὰ δεσμὰ τῆς στειρώσεως δὲν μπορεῖ νὰ λύσει καὶ τὸν παράγοντα τῶν γηρατειῶν; Ἀσφαλῶς καὶ μπορεῖ. Τὸ γεγονὸς ποὺ ἑορτάζουμε σήμερα, αὐτὸ ἀκριβῶς ὑποδεικνύει.
Τὶς ἡμέρες ποὺ ἀσκοῦσε τὰ ἐφημεριακά του καθήκοντα στὸν Ναὸ ὁ ἱερεὺς Ζαχαρίας, καί, εἰδικότερα, τὴν ὥρα ποὺ εἰσῆλθε στὸν Ναὸ γιὰ νὰ προσφέρει τὸ θυμίαμα στὸν Κύριο, ἐνῶ ὁ κόσμος προσευχόταν ἔξω, δέχθηκε ἐπίσκεψη ἀγγέλου. Στὸν ἔκθαμβο ἱερέα ὁ ἄγγελος εἶπε μεταξὺ ἄλλων τὰ ἑξῆς: «Μὴν φοβᾶσαι Ζαχαρία, διότι εἰσακούσθηκε ἡ δέησή σου καὶ ἡ γυναίκα σου θὰ γεννήσει τὸ παιδί σου, τὸ ὁποῖο θὰ ὀνομάσετε Ἰωάννη. Θὰ εἶναι τὸ παιδὶ αὐτὸ ἡ χαρὰ καὶ τὸ ἀγαλλίαμά σου καὶ πολλοὶ θὰ χαροῦν μὲ τὴν γέννησή του». Ὁ Ζαχαρίας ἀμφισβήτησε τὰ λόγια τοῦ ἀγγέλου: «καὶ πῶς θὰ τὸ ξέρω αὐτό; Τόσο ἐγὼ ὅσο καὶ ἡ γυναίκα μου εἴμαστε περασμένης ἡλικίας» -σὰν ὁ ἄγγελος νὰ μὴν τὸ γνώριζε. Ἀφοῦ, λοιπόν, ἔτσι ἀπάντησε ὁ Ζαχαρίας, τοῦ ἀποκρίθηκε ὁ ἄγγελος: «ἐγὼ εἶμαι ὁ Γαβριήλ, ὁ ὁποῖος στέκομαι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ στάλθηκα σὲ ἐσένα γιὰ νὰ σοῦ μεταφέρω αὐτὰ τὰ εὐχάριστα νέα. Ὁρίστε, ἀφοῦ δὲν πίστεψες στὰ λόγια μου, τὰ ὁποῖα θὰ ἐκπληρωθοῦν στὸν καιρό τους, νὰ εἶσαι σιωπηλὸς καὶ νὰ μὴν μπορεῖς νὰ μιλήσεις μέχρι νὰ γίνουν αὐτά».
Πράγματι, ὁ Ζαχαρίας ἔκτοτε ἔχασε τὴν μιλιά του, ἡ δὲ Ἐλισάβετ συνέλαβε τὸν Τίμιο Πρόδρομο καὶ δὲν τὸ ἀποκάλυψε παρὰ μόνο πέντε μῆνες ἀργότερα. Τὴν Σύλληψη τοῦ Προδρόμου ἑορτάζουμε στὶς 23 Σεπτεμβρίου. Ὕστερα ἀπὸ ἐννέα μῆνες, φτάσαμε στὴ Γέννησή του, μὲ τὴν ὁποία χάρηκε ὅλο τὸ περιβάλλον τῆς Ἐλισάβετ, ἐνῶ καὶ ἡ ἴδια θεωροῦσε ὅτι μὲ αὐτὸ τὸ θαῦμα ὁ Κύριος θέλησε νὰ τῆς ἀφαιρέσει τὴν ντροπὴ ποὺ εἶχε ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους. Τὴν ὁγδόη ἡμέρα ἀπὸ τὴν Γέννηση τοῦ Προδρόμου, τὴν στιγμὴ τῆς ὀνοματοδοσίας τοῦ βρέφους, οἱ συγγενεῖς ἀποκαλοῦσαν τὸ παιδὶ «Ζαχαρία», ὅπως τὸν πατέρα του. Ἡ Ἐλισάβετ, ὅμως, ἔχοντας λάβει πληροφορία, εἶπε ὅτι τὸ παιδὶ θὰ ὀνομασθεῖ «Ἰωάννης». Στὸ ἄκουσμα τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ, οἱ συγγενεῖς ἀπόρησαν λέγοντας ὅτι κανένας στὴν οἰκογένεια δὲν ἔχει αὐτὸ τὸ ὄνομα. Ζήτησαν τότε τὴν γνώμη τοῦ ἄλαλου Ζαχαρία, ὁ ὁποῖος ἔγραψε σὲ ἕνα πινακίδιο τὸ ὄνομα ποὺ τοῦ εἶχε πεῖ ὁ ἄγγελος: «Ἰωάννης». Ἀπὸ τὴν ὥρα αὐτή, τὸ στόμα του ἄνοιξε καὶ ἄρχισε νὰ δοξολογεῖ τὸν Θεὸ γιὰ τὰ θαυμαστὰ ποὺ ἐπιτελεῖ, ἀλλὰ καὶ νὰ προφητεύει γιὰ τὸν μονάκριβο γιό του, ὁ ὁποῖος ἔμελε νὰ γίνει «προφήτης υψίστου» καὶ νὰ ἐτοιμάσει τὴν ὁδὸ πρὶν ἀπὸ τὸν Χριστό.
Μαζὶ μὲ τὸν Ζαχαρία καὶ ἐμεῖς νὰ δοξάσουμε τὸν Θεό, διότι τὰ θαύματα ποὺ ἐπιτελοῦσε χθὲς καὶ προχθές, δύναται καὶ σήμερα καὶ αὔριο νὰ ἐπιτελέσει, καὶ μέχρι τῆς συντελείας τῶν αἰώνων. Αὐτὸ ποὺ ζητᾶ ἀπὸ ἐμᾶς ὁ Κύριος εἶναι πρῶτα πρῶτα ἡ ἐμπιστοσύνη πρὸς Αὐτόν, ἡ καρδιακὴ πίστη. Εἴδατε τὶ ἔπαθε ὁ Ζαχαρίας ἐννέα ὁλόκληρους μῆνες ἐπειδὴ ἔφερε ἀντίρρηση στὰ λόγια τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ; Ἂς ἀφήσουμε τὸν ἑαυτό μας ἐλεύθερο νὰ δεχθεῖ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀκόμη καὶ ἂν αὐτὸ ὑπερβαίνει τὰ ὅρια τῆς λογικῆς μας. Δὲν ἐξηγοῦνται ὅλα μὲ τὴν κοινή, ἀνθρώπινη λογική. Ὅπως δὲν μποροῦμε νὰ χωρέσουμε τὴν θάλασσα μέσα σὲ ἕνα δοχεῖο, ἔτσι δὲν μποροῦμε τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ νὰ τὰ κατανοοῦμε μὲ τὴν λογική. Γιὰ αὐτό, οἱ Πατέρες μας διδάσκουν μὲ σιωπὴ νὰ δεχόμαστε τὸ μυστήριο καὶ μὲ πίστη νὰ τὸ τιμοῦμε. Ὁ Ζαχαρίας δὲν σιώπησε ἀπέναντι στὸ μυστήριο ποὺ ξεδιπλώθηκε μπροστά του, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ μείνει χωρὶς λαλιὰ ἐννέα μῆνες. Ἐμεῖς, ἂς κάνουμε τὸ ἀντίστροφο. Νὰ δεχθοῦμε μὲ σιωπή, ὥστε, ἔπειτα, στεντορείᾳ τῇ φωνῇ νὰ ὑμνοῦμε τὰ θαυμαστὰ καὶ ἔνδοξα μυστήρια τοῦ Κυρίου.
Σημειωτέον ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας μόνο τριῶν προσώπων ἑορτάζει τὰ γενέθλια· τοῦ Χριστοῦ μας, τὴς Κυρίας Θεοτόκου καὶ τοῦ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου. Ὁ Ἰωάννης κατέχει τόσο ξεχωριστὴ θέση στὸν ἑορτολογικὸ κύκλο, διότι στὸ πρόσωπό του συνέδεσε ὅλες τὶς τάξεις τῶν Ἁγίων: ὑπῆρξε πρότυπο Προφήτου, πρότυπο Ἀποστόλου, πρότυπο Ἀσκητοῦ, πρότυπο Μάρτυρος· ἕνας ἐπίγειος ἄγγελος καὶ οὐράνιος ἄνθρωπος, ἠγιασμένος ἐκ κοιλίας μητρός, θεόσταλτος, μὲ ἕναν ὑψηλότατο προορισμό: νὰ ἰσιώσει τὸν δρόμο στὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων γιὰ νὰ περάσει ὕστερα ὁ Θεάνθρωπος καὶ νὰ ὁλοκληρώσει τὸ ἔργο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Κρασὶ στὴ ζωή του δὲν γεύθηκε. Ἡ ἀπόλαυση τοῦ φαγητοῦ ἦταν γιὰ αὐτὸν ἄγνωστη. Δική του ἀπόλαυση ἦταν νὰ ἐπιτελεῖ τὸ ἔργο ποὺ τοῦ ἀνέθεσε ὁ Θεός: νὰ κηρύττει «μετάνοια» στοὺς ἀνθρώπους. Κι ὅμως, αὐτὸν τὸν ἄνθρωπο, ὅπως ἄλλωστε καὶ τὸν Χριστό μας, οἱ διδάσκαλοι τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου, ἐκεῖνοι ποὺ ἀπὸ τὴν πνευματική τους τύφλωση ξεψάχνιζαν τὸ κουνούπι καὶ κατάπιναν τὴν καμήλα, τὸν ἀπέρριπταν. Δὲν δέχονταν τὸ ἔργο του. Τὸν φθονοῦσαν καὶ δίδασκαν τοὺς ὀπαδούς τους νὰ μὴν καταφεύγουν σὲ αὐτόν. Ὁ Πρόδρομος δὲν εἶχε ὀπαδούς. Γιὰ αὐτὸ καὶ ὅταν ἦλθε ὁ ἀνώτερός Του, ὁ Χριστός, ἔστειλε σὲ Ἐκεῖνον τοὺς Μαθητές Του.
Ἐν κατακλείδι, ἀνέφερα ὅτι ἡ Ἐκκλησία εὁρτάζει τὰ γενέθλια μόνο τριῶν προσώπων. Τότε στοὺς ὑπολοίπους Ἁγίους τί ἑορτάζουμε; Ἑορτάζουμε τὴν κοίμησή τους. Μὲ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ὁ σωματικὸς θάνατος τῶν Ἁγίων δὲν εἶναι παρὰ ἡ γέννησή τους στὴν αἰώνια καὶ ἀληθινὴ ζωή.
Ἡ πρεσβεία τοῦ Τιμίου Προδρόμου νὰ μᾶς στηρίζει!
Ὁ Ἐπίσκοπός σας,
† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος
