Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ φτάσαμε αἰσίως στὴν Γ΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὴν μέση τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Σαρακοστῆς. Τὴν ἡμέρα αὐτὴ ἡ Ἐκκλησία μας τοποθετεῖ πρὸς προσκύνηση στὴ μέση κάθε Ναοῦ τὸ ἱερώτερο σύμβολό της, τὸν Τίμιο Σταυρό, γιὰ αὐτὸ καὶ ἡ σημερινὴ Κυριακὴ ὀνομάζεται «τῆς Σταυροπροσκυνήσεως».
Ἡ πανηγυρικὴ προσκύνηση τοῦ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ στὸ μέσον τῆς τεσσαρακονθήμερης νηστείας καθιερώθηκε ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Πατέρες μας γιὰ ἕναν ἁπλούστατο λόγο. Τὴν περίοδο αὐτή, οἱ Χριστιανοὶ ἐφαρμόζουμε ἕναν ἰδιαίτερο πνευματικὸ ἀγώνα νὰ καθαρισθοῦμε, μέσῳ τῆς ἐγκράτειας, ἀπὸ τὰ πάθη ποὺ θέλουν τὴν ψυχή μας ὑπόδουλη. Μέσα ἀπὸ τὴν νηστεία τῶν αἰσθήσεων ἐπιδιώκουμε τὴν ψυχική μας ἐλευθερία, προκειμένου νὰ φθάσουμε μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ ὅσο γίνεται καλύτερα προετοιμασμένοι στὰ ἄχραντα Πάθη καὶ τὴν ἔνδοξη Ἀνάστασή Του. Ὁ πνευματικὸς ἀγώνας τῆς νηστείας εἶναι ἕνας Σταυρὸς τὸν ὁποῖο σηκώνει ὁ καθένας μας ἀνάλογα μὲ τὶς δυνάμεις του. Στὴν πορεία, ἐνδεχομένως νὰ κουρασθοῦμε, νὰ ἐξαντληθοῦμε, ἢ ἀκόμη καὶ νὰ σκεφτοῦμε, ὡς ἄνθρωποι, νὰ ἐγκαταλείψουμε τὸν ἀγώνα. Σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο ἔρχεται ἡ Σταυροπροσκύνηση. Προσκυνῶντας τὸν Τίμιο Σταυρὸ λαμβάνουμε θάρρος καὶ δύναμη νὰ συνεχίσουμε τὸν πνευματικὸ ἀγώνα τῆς κάθαρσης. Τὸ θάρρος καὶ ἡ δύναμη προκύπτουν: πρῶτον, ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν δύναμη ποὺ φέρει πάνω του ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ. Δεύτερον, ἀπὸ τὴν σκέψη πὼς ὁ Θεάνθρωπος Κύριός μας καταδέχθηκε γιὰ ἐμᾶς τοὺς ἀναξίους δούλους Του νὰ κρεμασθεῖ στὸ Ξύλο τοῦ Σταυροῦ καὶ ἐμεῖς θὰ ἀρνηθοῦμε νὰ σηκώσουμε οἱ ἴδιοι τὸν Σταυρό μας γιὰ τὴν δική μας σωτηρία; Τρίτον, ἀπὸ τὴν βέβαιη ἐλπίδα καὶ τὴν ἀναμφίβολη ἀλήθεια ὅτι πάντοτε μετὰ τὴν Σταύρωση ἀκολουθεῖ ἡ Ἀνάσταση. Θέλουμε τὴν Ἀνάστασή μας; Ἂν ναί, ὀφείλουμε νὰ δείξουμε λίγη ὑπομονὴ στὴν Σταύρωση ποὺ προηγεῖται. Παράδεισο χωρὶς προηγουμένως θλίψεις, κόπους καὶ θυσίες δὲν συνάντησε κανένας.
Πέραν τῆς μεγάλης ἑορτῆς τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, πανηγυρίζουμε σήμερα «τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ κεφάλαιον καὶ τοῦ ἀπ΄ αἰῶνος μυστηρίου τὴν φανέρωση», τὸν Εὐαγγελισμὸ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Πανηγυρίζουμε τὸ γεγονὸς τῆς ἐπίσκεψης τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριὴλ πρὸς τὴν νεαρὴ Παρθένο Μαριὰμ, προκειμένου νὰ τῆς ἀναγγείλει τὸ χαρμόσυνο μήνυμα ὅτι ἐπελέγη ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ νὰ καταστεῖ Μητέρα τοῦ Υἱοῦ Του. Στὸ ἄκουσμα αὐτοῦ τοῦ παράξενου λόγου, ἡ Παναγία μας ἀπόρησε: «πῶς μπορεῖ νὰ γίνει αὐτὸ ἐφόσον εἶμαι Παρθένος»; Ἔλαβε, τότε, τὴν ἀπάντηση: «Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα θὰ ἔλθει ἐπάνω σου καὶ ἡ δύναμη τοῦ Ὑψίστου θὰ σὲ ἐπικαλύψει». Λαμβάνοντας αὐτὴν τὴν διαβεβαίωση, ἡ πλήρως ἀφιερωμένη στὸν Θεό, ἡ Πάναγνος Δέσποινα, ἡ «ἐν γυναιξὶν εὐλογημένη», ἔκλινε μὲ ταπείνωση τὴν κεφαλὴ καὶ ἀποδέχθηκε τὸ Θέλημα τοῦ Θεοῦ λέγοντας: «ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατὰ τὸ ρῆμά σου». Μὲ τὴν φράση αὐτὴ ἐπιτελέσθηκε τὸ μέγα θαῦμα καὶ «ἡ Παρθένος ἔσχεν ἐν γαστρί», συνέλαβε τὸν Κύριο καὶ Θεό μας, ὅπως εἶχε προφητέψει ἑκατοντάδες χρόνια νωρίτερα ὁ Προφήτης Ἡσαΐας.
Ἡ Ἄχραντος Θεοτόκος ἔκανε αὐτὸ ποὺ ἀναφέραμε στὴν ἀρχή: σήκωσε τὸν Σταυρό Της, θυσιάσθηκε καὶ ἔκανε ὑπακοὴ στὸ Θέλημα τοῦ Θεοῦ, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ σωθεῖ, μέσα ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἀπόφασή της, τὸ ἐξόριστο ἀνθρώπινο γένος. Φαίνεται, γιὰ ἄλλη μιὰ φορά, ὅτι μία παρακοὴ μᾶς κατέστρεψε, ἡ παρακοὴ τῶν Πρωτοπλάστων, καὶ μία ὑπακοὴ μᾶς ἔσωσε, ἡ ὑπακοὴ τῆς Κυρίας Θεοτόκου.
Πραγματικά, σήμερα φανερώθηκε γιὰ πρώτη φορὰ τὸ «ἀπ΄ αἰῶνος ἀπόκρυφον καὶ Ἀγγέλοις ἄγνωστον μυστήριον» πώς ὁ Θεὸς θὰ θεράπευε τὸ πταῖσμα τῶν Πρωτοπλάστων καὶ θὰ μᾶς ἀνακαλοῦσε στὴν ἀρχαία πατρίδα μας· μὲ τὴν ἐνσάρκωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ στὴν ἄχραντη κοιλία τῆς Ἀειπαρθένου Κόρης. Τὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν σωτηρία μας εἶχε ὡς χαρακτηριστικὸ γνώρισμα τὴν ἀνατροπὴ τῶν νόμων τῆς φύσης, γιὰ αὐτὸ καὶ εὐστόχως ἀναφέρει ὁ ὑμνωδὸς ὅτι «Θεὸς ὅπου βούλεται, νικᾶται φύσεως τάξις».
Αὐτὸ γιὰ ἐμᾶς τοὺς Χριστιανοὺς ἀποτελεῖ νόμο, καθὼς τὸ ἔχουμε δεῖ ἀμέτρητες φορές. Ἀρχικὰ ἀναφέραμε ὅτι μετὰ τὴν Σταύρωση ἀκολουθεῖ ἡ Ἀνάσταση. Αὐτὸ ἀποτελεῖ ὑπέρβαση τῆς φύσεως. Ἡ φύση λέει ὅτι μετὰ τὴν Σταύρωση ἀκολουθεῖ ὁ θάνατος, τίποτε περισσότερο, τίποτε λιγότερο. Ὅταν, ὅμως, μιλάει ὁ Θεός, ἡ φύση ὑποχωρεῖ.
Τολμῶ νὰ πῶ πὼς αὐτὸ τὸ βλέπουμε ξεκάθαρα καὶ μὲ τὴν ἔνδοξη Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση τοῦ 1821, τῆν ἔναρξη τῆς ὁποίας τιμοῦμε μαζὶ μὲ τὴν Θεομητορικὴ ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ.
Τότε, ἂς μοῦ ἐπιτραπεῖ ἡ ἔκφραση, μιὰ «χούφτα» ὑπόδουλων ἐπὶ τετρακόσια χρόνια Ἑλλήνων ὕψωσε τὸ ἀνάστημα, σήκωσε τὸ λάβαρο τῆς Ἐπανάστασης καὶ ὑπὸ τὴν σκέπη τῆς Ὑπερμάχου Στρατηγοῦ ρίχθηκε στὸν ἀγώνα γιὰ τὸν Εὐαγγελισμὸ τοῦ Ἔθνους καὶ τὴν ἐπανάκτηση τῆς ἐλευθερίας. Αὐτὴ ἡ «χούφτα», εἰς πεῖσμα τῶν νόμων τῆς φύσης ποὺ λέει ὅτι ὑπερέχει πάντοτε ὁ ἰσχυρός, κατάφερε νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν ὑπερδύναμη τῆς Ὀθωμανικῆς Αὑτοκρατορίας καὶ νὰ ἐξέλθει νικήτρια. Μὲ ἄλλα λόγια, κατάφερε νὰ σηκώσει τὸν Σταυρό της γιὰ νὰ ὁδηγηθεῖ στὴν Ἐπανάσταση καὶ τὴν Ἀνάσταση. Γιατί συνέβη ὅλο αὐτό; Γιατί, ὅπως εἶχε πεῖ ὁ μακαριστὸς Ἀρχιστράτηγος τῆς Ἐπανάστασης, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: «ὁ Θεὸς ἔβαλε τὴν ὑπογραφή Του γιὰ τὴν ἐλευθερία τῆς Ἑλλάδος καὶ δὲν τὴν παίρνει πίσω!».
Καὶ γιατί ὁ Θεὸς θέλησε οἱ Ἕλληνες νὰ ἐλευθερωθοῦν; Διότι, ὅταν ἔπιασαν οἱ Ἥρωες πρόγονοί μας τὰ ὅπλα, εἶπαν ὅτι ἀγωνίζονταν πρῶτα «ὑπὲρ Πίστεως καὶ ἔπειτα ὑπὲρ Πατρίδος». Τὰ δύο αὐτὰ ἰδανικὰ ἀπὸ πολλῶν αἰώνων κάποιοι δῆθεν φίλοι μας θέλησαν μὲ ἀσύλληπτη μανία νὰ μᾶς τὰ κλέψουν, ἀλλὰ ἐπειδὴ δὲν τὰ κατάφεραν, ἐφηῦραν πιὸ ὕπουλους τρόπους γιὰ νὰ μᾶς κάνουν νὰ τὰ προδώσουμε καὶ νὰ τὰ παραδώσουμε μὲ τὴν θέλησή μας. Γιὰ αὐτὸ καὶ βλέπουμε τόση ἐπίθεση στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τόση ἐπίθεση στὸ Ἔθνος καὶ ὅλα τὰ χαρακτηριστικά του, τόση ἐπίθεση στὴν παραδοσιακὴ Οἰκογένεια.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, οἱ πρόγονοί μας, τῶν ὁποίων εὐχόμαστε ἡ μνήμη νὰ εἶναι αἰωνία καὶ νὰ ἀπολαμβάνουν ἐν οὐρανοῖς τοὺς κόπους τους, θυσιάσθηκαν γιὰ νὰ εἴμαστε σήμερα ἐλεύθεροι, ἂν βέβαια αὐτὸ ὀνομάζεται ἐλευθερία -αὐτὸ εἶναι ἄλλο θέμα. Οἱ προπάτορές μας σήκωσαν τὸν Σταυρὸ καὶ ὁδήγησαν τὴν Πατρίδα μας στὴν Ἀνάσταση. Ὀφείλουμε καὶ ἐμεῖς τὸ ἴδιο νὰ κάνουμε. Μὲ πνεῦμα θυσίας νὰ σηκώσουμε τὸν Σταυρὸ γιὰ νὰ καταφέρουμε νὰ διατηρήσουμε ὅσα ἁγνὰ καὶ ἅγια μᾶς παραδόθηκαν, γιὰ νὰ καταφέρουμε νὰ κρατήσουμε ζωντανὲς τὶς ρίζες μας.
Χρόνια πολλὰ καὶ εὐλογημένα! Ἡ Παναγία νὰ μᾶς σκεπάζει καὶ νὰ μᾶς δίνει δύναμη νὰ σηκώνουμε μὲ ὑπομονὴ τὸν Σταυρό μας καὶ νὰ κρατιόμαστε γερὰ στὶς ρίζες μας!
Ὁ Ἐπίσκοπός σας,
† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος
