Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Ὅταν ὅλοι μας λάβαμε ἀπὸ τὸν Θεὸ τὸ πολύτιμο ἀγαθὸ τῆς ζωῆς, παράλληλα στολισθήκαμε καὶ μὲ κάποιες ξεχωριστὲς ἱκανότητες, οἱ ὁποῖες μᾶς χαρίσθηκαν ἀπὸ τὸν Θεό, γιὰ αὐτὸ καὶ ὀνομάζονται «χαρίσματα». Σὲ αὐτὰ τὰ χαρίσματα, καὶ ἰδιαίτερα στὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ὀφείλουμε νὰ τὰ ἀξιοποιήσουμε, ἀναφέρθηκε ὁ Κύριος μέσα στὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή.
Κάποιος ἄνθρωπος, καθὼς ἐπρόκειτο νὰ φύγει μακριά, κάλεσε τοὺς ὑπηρέτες του καὶ τοὺς ἐμπιστεύθηκε τὰ ὑπάρχοντά του. Δὲν ἔδωσε σὲ ὅλους τὰ ἴσα, ἀλλὰ κρίνοντας κατὰ τὴν δύναμη τοῦ καθενός, προσέφερε στὸν ἕναν πέντε τάλαντα, στὸν ἄλλον δύο καὶ στὸν τελευταῖο ἕνα. Ἕνα τάλαντο ἀντιστοιχεῖ, στὴν παραβολή, σὲ μία συγκεκριμένη ποσότητα ἀσημιοῦ. Μετὰ ἀπὸ πολὺ καιρό, ὁ ἄνθρωπος ἐπέστρεψε ἀπὸ τὸ ταξίδι του καὶ θέλησε νὰ δεῖ πώς οἱ ὑπηρέτες του διαχειρίσθηκαν τὰ τάλαντα ποὺ τοὺς ἐμπιστεύθηκε. Ὁ πρῶτος ἐργάσθηκε ὥστε τᾶ πέντε τάλαντα νὰ τὰ κάνει δέκα. Ὁ δεύτερος κατόρθωσε μὲ ἐπιμέλεια νὰ αὐξήσει τὰ δύο σὲ τέσσερα. Ὁ δὲ τρίτος, κυριευμένος ἀπὸ τὴν ὀκνηρία, δὲν ἀσχολήθηκε καθόλου μὲ τὸ τάλαντο ποὺ ἔλαβε. Παρὰ μόνο, τὸ ἔκρυψε στὴ γῆ καὶ τὴν κατάλληλη ὥρα τὸ ἐπέστρεψε στὸν κύριό του. Δὲν σεβάσθηκε τὴν ἐμπιστοσύνη ποὺ τοῦ ἔδειξε, οὔτε φιλοτιμήθηκε νὰ κάνει ἔστω κάτι ἐλάχιστο γιὰ νὰ φανεῖ ἀντάξιος τῶν προσδοκιῶν τοῦ κυρίου του. Ὡς ἀποτέλεσμα, οἱ πρῶτοι δύο ἀξιώθηκαν νὰ γίνουν συμμέτοχοι τῆς χαρᾶς τοῦ κυρίου, ἐνῶ ὁ τρίτος κατέληξε στὸ ἀτέρμονο σκοτάδι, τὸ δὲ τάλαντό του δόθηκε σὲ ἐκεῖνον ποὺ κατεῖχε τὰ δέκα.
Αὐτὸ ποὺ ἀρχικὰ μᾶς διδάσκει ἡ παραβολὴ εἶναι κάτι ποὺ ἀκούγεται βέβαια πολὺ ἁπλὸ καὶ δεδομένο, ἀλλά, δυστυχῶς, πολλοὶ τὸ ἀγνοοῦν: ὅτι ὅλοι ἔχουμε τάλαντα, ὅλοι ἔχουμε χαρίσματα. Τὰ χαρίσματα μᾶς τὰ δίνει ὁ Θεὸς προκειμένου νὰ ἐργασθοῦμε μὲ αὐτὰ γιὰ τὴν ἐπιβίωσή μας, νὰ ἀγωνισθοῦμε γιὰ τὴν ἕνωσή μας μὲ Ἐκεῖνον καὶ νὰ στηρίξουμε τὴν κοινωνία τῶν συνανθρώπων μας.
Τὰ χαρίσματα δὲν δίνονται σὲ ὅλους στὸν ἴδιο βαθμό. Ἂς πάρουμε ὡς παράδειγμα τὴν ζωγραφική. Κάποιος ἀπὸ ἐμᾶς μπορεῖ νὰ ζωγραφίζει καλύτερα, ἐνῶ ἄλλος ὄχι καὶ τόσο καλά. Μπορεῖ, ὅμως, νὰ συμβαίνει τὸ ἀντίθετο σὲ κάποια ἄλλη ἱκανότητα, ὅπως, παραδείγματος χάριν, στὴν διοίκηση. Αὐτὸς ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ζωγραφίσει καλά, ἐνδεχομένως νὰ εἶναι καλύτερος στὴν διοίκηση ἀπὸ τὸν ἱκανό ζωγράφο. Ὅταν οἱ ἄνθρωποι λειτουργοῦμε μεταξύ μας μὲ ἀγάπη καὶ προωθοῦμε τὴν συνεργατικότητα, τότε γίνονται «θαύματα», τὰ κενὰ καὶ οἱ ἀδυναμίες καλύπτονται μὲ τὴν ἱκανότητα τοῦ πλησίον, καὶ ἔτσι προάγεται τὸ κοινὸ συμφέρον. Εἴμαστε πλασμένοι ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ ἔχουμε ἀνάγκη ὁ ἕνας τὸν ἄλλο. Ἀναφέρει ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος ὅτι ὁ Θεὸς σκόπιμα δὲν μᾶς ἔκανε τέλειους σὲ ὅλα, διότι τότε θὰ ἐγκλωβιζόμασταν στοὺς ἑαυτούς μας. Τώρα, ὅμως, ὁ Θεὸς μᾶς ὠθεῖ στὸ νὰ ἀγαποῦμε ἐκ φύσεως τοὺς συνανθρώπους μας, γνωρίζοντας ὅτι χωρὶς αὐτοὺς δὲν μποροῦμε νὰ ἐπιβιώσουμε.
Σχετικὰ μὲ τὴν διαχείριση τῶν χαρισμάτων μας, αὐτὸ ποὺ ὁπωσδήποτε πρέπει νὰ προηγηθεῖ εἶναι νὰ γνωρίσουμε τὶ χαρίσματα μᾶς ἔχει δώσει ὁ Θεός. Πολλοὶ ἄνθρωποι, ὅταν ρωτῶνται «ποιό εἶναι τὸ χάρισμά σου;», δὲν ξέρουν νὰ ἀπαντήσουν, θεωρῶντας ὅτι μάλλον δὲν ἔχουν κανένα χάρισμα. Αὐτὸ εἶναι, ἴσως, τὸ μεγαλύτερο ψέμα ποὺ κάποιος μπορεῖ νὰ πεῖ στὸν ἑαυτό του. Σίγουρα, ἂν ὁ ἄνθρωπος ὅλη μέρα δὲν κάνει τίποτα, δὲν εἶναι σὲ θέση νὰ γνωρίσει σὲ τὶ εἶναι καλός. Γιὰ νὰ διαπιστώσει κάτι τέτοιο, ὀφείλει νὰ ἐργασθεῖ, νὰ προσπαθήσει, νὰ δοκιμάσει. «Πάντα δοκιμάζετε, τὸ καλὸν κατέχετε», μᾶς προτρέπει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος.
Ἐκτὸς ἀπὸ ὅσους ἀγνοοῦν τὰ χαρίσματά τους, ὑπάρχει καὶ μία ἀκόμη κατηγορία ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἀρνοῦνται ὅτι ἔχουν κάποιο χάρισμα, τὴν στιγμὴ ποὺ κάποιος ἔμπειρος διακρίνει ὅτι τὸ ἔχουν. Ἕνα ἁπλὸ παράδειγμα θὰ ἀναφέρω. Κάποιος δάσκαλος μουσικῆς δοκίμασε κάποτε ἕναν νέο γιὰ νὰ δεῖ ἂν ἔχει μουσικὴ ἀντίληψη. Ὁ δάσκαλος διέκρινε ὅτι ὁ νέος, πράγματι, εἶχε μουσικὸ τάλαντο. Ὡστόσο, ὁ νέος, ἴσως ἐξαιτίας τῆς ντροπῆς του, ἴσως ἐξαιτίας τῆς ἀδιαφορίας του, ἀρνήθηκε ὅτι ἔχει τὸ μουσικὸ χάρισμα.
Ὅταν κάποιος ἀρνεῖται ὅτι ἔχει ἕνα χάρισμα τὸ ὁποῖο ἔχει, ἢ ὅταν κάποιος γνωρίζει ὅτι ἔχει χάρισμα σὲ κάτι, ἀλλὰ παρὰ ταῦτα τὸ ἀφήνει ἀναξιοποίητο, ὁμοιάζει μὲ τὸν ἀνάξιο δοῦλο τῆς σημερινῆς παραβολῆς. Αὐτὸς γνώριζε ὅτι ἔχει τὸ ἕνα τάλαντο. Καὶ τί ἔκανε; Δὲν θέλησε νὰ ἐργασθεῖ γιὰ νὰ τὸ αὐξήσει. Προτίμησε νὰ τὸ κρύψει στὴ γῆ καὶ νὰ ζήσει τὴν ζωή του ἀναπαυτικά. Τί κατάφερε, τελικά; Νὰ κερδίσει τὴν ἀπόλυτη καταστροφή του.
Ὁ Θεὸς ἐμπιστεύθηκε στὸν καθένα μας ἕνα ἢ περισσότερα χαρίσματα. Προσέξτε τὴν λέξη ποὺ χρησιμοποίησα: «μᾶς ἐμπιστεύθηκε»! Μᾶς τίμησε μὲ τὶς δωρεές Του. Ποιά θὰ εἶναι ἡ συμπεριφορά μας ἀπέναντι στὸν Θεὸ ποὺ λατρεύουμε; Θὰ περιμένουμε ἄπρακτοι νὰ Τοῦ ἐπιστρέψουμε ἀκέραιο τὸ χάρισμα κατὰ τὴν δευτέρα ἔλευσή Του ἢ θὰ ἀγωνισθοῦμε μὲ φιλότιμο νὰ ἀναδειχθοῦμε ἄξιοι τῆς ἐμπιστοσύνης Του; Ὁ Θεὸς ἀπαιτεῖ ἀπὸ ἐμᾶς νὰ ἐργασθοῦμε ὥστε μὲ τὰ τάλαντά μας νὰ προσφέρουμε στὴν κοινωνία. Διαφορετικά, δὲν θὰ ἢταν τόσο ἀπόλυτος μὲ τὸν πονηρὸ ἐκεῖνο δοῦλο, τοῦ ὁποίου -σημειωτέον- τὸ ἔγκλημα δὲν ἦταν ὅτι ἔχασε τὸ τάλαντό του, ἀλλὰ ἁπλῶς ὅτι δὲν φρόντισε νὰ τὸ αὐξήσει.
Γιὰ νὰ ἐργασθοῦμε μὲ τὰ τάλαντά μας χρειάζεται ἀπὸ ἐμᾶς τόλμη καὶ θάρρος. Χρειάζεται νὰ πετάξουμε μακριὰ τὴν μιζέρια καὶ τὴν ἠττοπάθεια καὶ νὰ ποῦμε στὸν ἑαυτό μας ὅτι ἐφόσον ὁ Θεὸς μοῦ ἔδωσε τάλαντο, σήμαίνει ὅτι μὲ τὴν Χάρη Του μπορῶ, ἔχω τὴν δύναμη, ἔχω τὴν ἱκανότητα νὰ προσφέρω.
Ἀνάμεσα σὲ ἐσᾶς ποὺ ἀκοῦτε αὐτὸ τὸ μήνυμα ὑπάρχουν Πλάτωνες, Λεωνίδες, Μεγαλέξανδροι, Παῦλοι, Χρυσόστομοι, Κολοκοτρώνηδες, Καποδίστριες, Μακρίνες, Κασσιανές, Μπουμπουλίνες. Μὴν παραξενεύεστε· αὐτὸ δὲν εἶναι καθόλου ὑπερβολή. Ἂν οἱ μεγάλοι αὐτοὶ τῆς ἱστορίας ἔθαβαν ἀδιάφορα τὰ χαρίσματά τους, σήμερα κανένας δὲν θὰ τοὺς μνημόνευε. Πέτυχαν νὰ ὠφελήσουν τὴν ἀνθρωπότητα καὶ νὰ μείνουν στὴν ἱστορία διότι θέλησαν νὰ φανοῦν ἀντάξιοι τῶν δωρεῶν καὶ τῆς ἐμπιστοσύνης τοῦ Θεοῦ.
Ἂς φερθοῦμε ἔξυπνα. Ἂν ἔχουμε πολλὰ καὶ ἐργαζόμαστε μὲ αὐτά, ἀκόμη περισσότερα θὰ λάβουμε. Ἂν ἔχουμε λίγα καὶ τὰ περιφρονοῦμε, καὶ αὐτὰ ποὺ ἔχουμε, ἀλλοῦ θὰ καταλήξουν.
Μετ᾽ εὐχῶν,
ὁ Ἐπίσκοπός σας,
† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος
